آیا آموزش شما واقعاً کارآمد است؟ معرفی مدل کرک پاتریک
در دنیای پویای کسب و کار امروز، توسعه کارکنان دیگر یک تجمل نیست – بلکه یک ضرورت است. اما چگونه مطمئن شوید که برنامههای آموزشی شما واقعاً منابع انسانی شما را به مهارتهای مورد نیاز برای موفقیت مجهز میکند؟ مدل کرک پاتریک یک چارچوب آزمایششده برای ارزیابی اثربخشی برنامههای آموزشی میباشد.
این مدل (الگو) که در دهه ۱۹۵۰ توسط دکتر دونالد کرک پاتریک توسعه یافته است، به یک استاندارد صنعتی تبدیل شده است و رویکردی جامع برای سنجش تأثیر ابتکارات آموزشی شما ارائه میدهد. بیایید به چهار سطح مدل کرک پاتریک و اینکه چگونه میتواند به شما در بهینه سازی برنامههای آموزشی کمک کند، بپردازیم.
سطح ۱: واکنش – آیا آنها آن را دوست داشتند؟
اولین سطح الگو کرک پاتریک بر واکنشهای فوری شرکتکنندگان به برنامه آموزشی تمرکز دارد. این اغلب از طریق نظرسنجیها یا فرمهای بازخوردی که توسط کارآموزان در پایان جلسه تکمیل میشود، ارزیابی میشود. هدف در این مرحله سنجش درک، رضایت و مشارکت شرکت کنندگان با آموزش است. سوالات کلیدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آیا کارآموزان آموزش را جذاب و مرتبط یافتند؟
- آیا مواد آموزشی و روشهای ارائه موثر بود؟
- آیا محیط و تدارکات از یک تجربه یادگیری مثبت پشتیبانی میکرد؟
در حالی که این سطح بینش ارزشمندی در مورد برداشتهای اولیه شرکت کنندگان ارائه میدهد، به خاطر سپردن این نکته ضروری است که واکنشهای مثبت لزوماً به معنای یادگیری مؤثر یا تغییر رفتار نیست.
سطح ۲: یادگیری – آیا آنها آن را درک کردهاند؟
سطح دوم مدل کرک پاتریک میزان کسب دانش، مهارت و نگرش مورد نظر شرکت کنندگان از آموزش را بررسی میکند. این معمولاً از طریق ارزیابیهای قبل و بعد از آموزش، آزمونها، تمرینات عملی یا نمایشها اندازه گیری میشود. حوزههای اصلی تمرکز عبارتند از:
- کسب دانش: آیا شرکت کنندگان اطلاعات و درک لازم را به دست آورده اند؟
- توسعه مهارت: آیا شرکت کنندگان میتوانند مهارتهای جدیدی را که به آنها آموزش داده شده است نشان دهند؟
- تغییر نگرش: آیا نگرش شرکت کنندگان نسبت به موضوع مورد نظر بهبود یافته است؟
سازمانها با ارزیابی یادگیری، میتوانند تعیین کنند که آیا اهداف آموزشی محقق شده است یا خیر و همچنین مناطقی را که ممکن است برنامه آموزشی نیاز به بهبود داشته باشد شناسایی کنند.
بیشتر بخوانید: تحلیل شغل چیست و چگونه یک تحلیل شغل انجام دهیم؟
سطح ۳: رفتار – آیا آنها از آن استفاده میکنند؟
سطح سوم مدل کرک پاتریک درجه ای را که در آن شرکت کنندگان آموختههای خود را پس از بازگشت به محل کار اعمال میکنند، ارزیابی میکند. این اغلب چالش برانگیزترین سطح برای ارزیابی است، زیرا نیازمند مشاهده تغییرات در رفتار در طول زمان است. روشهای اندازه گیری تغییر رفتار عبارتند از:
- مشاهدات و ارزیابی عملکرد توسط سرپرستان یا مدیران
- پرسشنامههای خودارزیابی تکمیل شده توسط شرکت کنندگان
- بازخورد همکاران یا مشتریانی که با شرکت کنندگان ارتباط دارند
در این مرحله، تمرکز بر درک این است که آیا آموزش منجر به تغییرات ملموس در عملکرد شغلی شده است یا خیر و شناسایی هر گونه مانعی برای اعمال مهارتها یا دانش جدید.
سطح ۴: نتایج – آیا تفاوتی ایجاد کرد؟
چهارمین و آخرین سطح مدل کرک پاتریک تأثیر نهایی آموزش را بر اهداف و نتایج سازمان ارزیابی میکند. این شامل اندازهگیری شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) است که موفقیت برنامه آموزشی را در کمک به اهداف کلی سازمان نشان میدهد. نمونههایی از نتایج قابل اندازه گیری عبارتند از:
- افزایش بهره وری و کارایی
- بهبود کیفیت و کاهش خطا
- افزایش رضایت و وفاداری مشتری
- منافع مالی مانند افزایش فروش یا صرفه جویی در هزینه
با پیوند دادن نتایج آموزش به نتایج کسب و کار، سازمانها میتوانند سرمایه گذاری در آموزش را توجیه کرده و ارزش آن را به ذینفعان نشان دهند.
به کارگیری مدل کرک پاتریک
- از پیش برنامه ریزی کنید: اهداف آموزشی واضح را تعریف کنید و آنها را از ابتدا با اهداف سازمانی هماهنگ کنید.
- دادهها را در تمام سطوح جمع آوری کنید: برای جمع آوری دادههای جامع در هر چهار سطح، از ترکیبی از روشهای کیفی و کمی استفاده کنید.
- شامل ذینفعان شوید: مدیران، سرپرستان و شرکت کنندگان را در فرآیند ارزیابی مشارکت دهید تا دیدگاههای متنوعی به دست آورید.
- دادهها را تجزیه و تحلیل و تفسیر کنید: دادههای جمع آوری شده را با دقت تجزیه و تحلیل کنید تا روندها، نقاط قوت و زمینههای قابل بهبود را شناسایی کنید.
- بهبود مستمر: از بینشهای به دست آمده از ارزیابی برای اصلاح و ارتقای برنامههای آموزشی آتی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: چرا انگیزه در سازمان مهم است و چگونه میتوان آن را تقویت کرد؟
نتیجه گیری
مدل کرک پاتریک همچنان به عنوان رکن اصلی ارزیابی آموزش باقی مانده است و رویکردی قوی و سیستماتیک برای سنجش اثربخشی مداخلات یادگیری ارائه میدهد. سازمانها با بررسی واکنشها، یادگیری، رفتار و نتایج، میتوانند اطمینان حاصل کنند که برنامههای آموزشی آنها نه تنها به خوبی دریافت میشوند، بلکه در ایجاد تغییر معنادار و دستیابی به اهداف کسب و کار نیز تأثیرگذار هستند. فرقی نمیکند که یک متخصص آموزش، متخصص منابع انسانی یا رهبر سازمانی باشید، استفاده از مدل کرک پاتریک میتواند به شما کمک کند تا پتانسیل واقعی ابتکارات آموزشی خود را کشف کنید.
در نرمافزار مدیریت آموزش وینو از الگو کرکپاتریک برای ارزیابی دورههای آموزشی استفاده میشود. این ویژگی به کاربران امکان میدهد تا بهطور دقیق عملکرد دورهها را بررسی و بهبود دهند.